עמותת אזרחים למען הסביבה הגישה השבוע עתירה מנהלית נגד המועצה המקומית פקיעין וראש המועצה- בגין ניהול תחנת מעבר לפסולת יבשה, שבפועל הפכה לאתר פסולת פיראטי שגורם נזקים רבים לסביבה ולבריאות הציבור, במיוחד לאור קרבתו לבתי ספר, מתנ"ס ואכסניית נוער.
בעתירה שאליה צורפו גם המשרד להגנת הסביבה ומשרד הפנים כמשיבים פורמליים בשלב הזה, מבקשת העמותה מבית המשפט המחוזי בחיפה להורות למועצה לנקות מיד את השטח של תחנת המעבר ומסביב לה, ובהמשך לסגור את התחנה בכלל ולהפסיק להשתמש בו.
התופעה של אתרי פסולת פיראטיים היא לא חדשה. אתרים ומצבורים של פסולת נמצאים בכל מקום: בשולי ישובים, בשטחים פתוחים, במחצבות נטושות, או בסמוך לשכונות מגורים ומוסדות חינוך והם גורמים לפגיעה קשה באיכות החיים, ולמפגעים סביבתיים קשים: מפגעי ריח, זיהום מקורות מים וקרקע, זיהום אויר, השחתת שטחים פתוחים ופגיעה קשה בבריאות התושבים, בטווח הקצר והארוך. הסכנה הבריאותית גוברת עקב אירועי שריפה של פסולת, לרבות צמיגים הגורמים לפליטות של חומרים רעילים ומסוכנים המתפזרים לסביבה. כל אלה עלולים לגרום לנזקים בריאותיים לטווח הקצר והארוך.
הסכנה הבריאותית גוברת כאשר אתרי הפסולת נמצאים סמוך לבתי ספר ושכונות מגורים. אוכלוסיות רגישות כגון ילדים, חשופות לסיכון מוגבר. הילדים הינם אוכלוסיה רגישה במיוחד ובעלת פוטנציאל גבוה יותר להידבקות במחלות זיהומיות, הרעלות אקוטיות. האתרים מכילים פסולת מוצקה מגוונת הכוללת פסולת ביתית, פסולת בניין ופסולת חקלאית, ובחלק מהאתרים פסולת מסוכנת כגון אסבסט, פגרי בע"ח עליהם מתפתחים מפיצי מחלות שונים, שאריות צבעים ודלקים המוגדרים מסוכנים, וצמיגים המשמשים כמוקדי גידול יתושים.
מדינת ישראל 2015 כשלה עד היום בהתמודדות שלה במפגע הקשה זה. הכישלון הזה מהווה איום ממשי לבריאות הציבור ולמשאבי הטבע.
עו"ד ג'מילה הרדל ואכים שהגישה את העתירה: "עתירות מנהליות הן כלי חשוב של האזרחים וארגוני החברה האזרחית כדי לבצע אכיפה אזרחית היכן שהמדינה נכשלה. העתירה בפקיעין היא רק התחלה של סדרה של הליכים שאנחנו מתכננים נגד עוד רשימה ארוכה של רשויות שיש בהן בעיה חמורה של פסולת ושריפת פסולת במשך שנים רבות, ואשר אנחנו לא רואים כל שיפור במצב. הרשויות המקומיות הפכו לגורם מזהם בעצמן, המשרד להגנת הסביבה ומשרד הפנים לא מפעילים את הסמכויות הרבות שהחוק נותן להם ובפועל המצב רק הולך ומחמיר והתושבים סובלים".
قدمت جمعية مواطنين من أجل البيئة هذا الاسبوع التماسا للمحكمة المركزية في حيفا ضد المجلس المحلي البقيعة ورئيس المجلس الدكتور سويد سويد فيما يتعلق بإدارة محطة تجميع النفايات الجافة والتي تحولت الى مكب غير قانوني للنفايات بأنواعها المختلفة والتي يتم حرقها بشكل دائم, مما يسبب في أضرار على البيئة وصحة الإنسان، وخاصة نظرا لقربها من المدارس, المركز الجماهيري ونزل الشبيبة, كما وتسبب الأضرار للأراضي الزراعية المجاورة جراء تطاير النفايات اليها, وجود الحشرات الضارة والحرائق المتكررة.
تطالب الجمعية في التماسها الذي قدم أيضا ضد وزارة البيئة ووزارة الداخلية كأطراف رسمية فقط في هذه المرحلة، بإصدار أوامر للمجلس المحلي وإلزامه بتنظيف الموقع فورا ومن ثم اغلاقه كليا خلال الفترة التي تحددها المحكمة والتوقف عن إلقاء النفايات في الاراضي الزراعية حول القرية.
ظاهرة مواقع النفايات غير المشروعة ليست جديدة وتنتشر العشرات منها والمئات من تجمعات النفايات في كل مكان حول البلدات والقرى, في الاراضي والمناطق المفتوحة وبالقرب من الأحياء السكنية والمدارس وهي تسبب أضرارا كبيرة للبيئة وللسكان: روائح كريهة, حرائق, تلوث مصادر المياه والتربة، تلوث الهواء وتمس بجودة حياة السكان وصحتهم على المدى القصير والبعيد.
هذه المخاطر تتفاقم عندما يتم حرق هذه النفايات المختلطة, حيث أثبتت الأبحاث الحديثة أن حرق النفايات بطريقة عشوائية يؤدي لإطلاق مواد سامة منها: الديوكسينات، البنزين، المعادن الثقيلة، الزرنيخ، الكروم، الهيدروجين السام وغيرها. التعرض لهذه المواد يمكن أنيسبب خللا في جهاز المناعة, الجهاز العصبي والجهاز التنفسي والجهاز التناسليويسبب أمراضا عديدة كالسرطان, أمراض الكلى والكبد والقلب وغيرها.
كما هو معروف, فإن التأثير على صغار السن يكون أكثر حدة وسرعة حيث أن الأطفال هم أكثر حساسية عند تعرضهم لهذه المخاطر وبالتالي فإن احتمالات حدوث المرض والتسمم عندهم هي أكبر.
يمكن القول أن الدولة فشلت حتى اليوم في مكافحة هذه الظاهرة وهذا الفشل يشكل خطرا حقيقيا على صحة السكان والموارد الطبيعية.
المحامية جميلة هردل واكيم التي قدمت الالتماس باسم جمعية مواطنين من أجل البيئة وأليف صباغ أحد أصحاب الأراضي المجاورة لمكب النفايات: "الالتماسات الإدارية هي وسيلة مهمة في أيدي المواطنين والجمعيات الأهلية من أجل تطبيق القانون حيثما فشلت الدولة ومؤسساتها بذلك. الالتماس ضد مجلس البقيعة هو فقط البداية لسلسلة من الدعاوى التي نخطط لتقديمها ضد قائمة طويلة من السلطات المحلية التي فشلت في معالجة مشاكل حارقة مماثلة خلال سنين طويلة رغم توجهاتنا المتكررة اليها, مما أدى الى تفاقم المشكلة. هذه السلطات تحولت الى عامل ملوث بنفسها بينما لا تقوم وزارة البيئة ووزارة الداخلية بتفعيل أي من صلاحياتها وفق القانون ضدها والنتيجة هي ازدياد المشكلة سوءا واستمرار معاناة السكان".
مقابلة في راديو الشمس حول الموضوع